Bugünün rekabetçi dünyasında iyi bir şeyler yapmak için doğrularla yola çıkılması gerekir. Kuş üreticiliği ve sergilenmesindeki doğrular da tabii ki disiplin, bilimsel yaklaşım ve öğrenme-uygulama yeteneğidir. ılk olarak şunu kabul etmeliyiz; kuş yetiştiriciliğinde doğal yolla bugünkü şartlarda başarıya ulaşılamaz.
Bizim yetiştirdiğimiz ırkların hemen hemen hepsi, ataları doğadan gelse bile, zaman içinde pozitif-negatif eleme usulüyle, çaprazlama eşlemelerle oluşturulmuş ırk kanaryalarıdır, yani doğal değil yapaydır. Hal böyle iken bunların ırklarının devam ettirilmesi ve geliştirilmesi, yarışmaya hazırlanması, beslenmesi, bakımı yapay olacaktır. Biz doğal olanı reddedip yapay olanı zorunlu olarak önerirken ama bir yandan da doğayı taklit etmeliyiz. Aynen doğadaki hayvanların çoğunun kışın sakinleşip hareketsizleşerek adeta kuş uykusuna yatması gibi, bizim kuşlarımız da iyi bir yavru sezonu (yüksek sezon) geçirebilmesi için onun öncesindeki devrede (alçak sezon) sakin bir sezon geçirmesi gereklidir. Bu dönemde 8–10 saat ışık yeterlidir. Eğer yarışmaların tarihlerini göz önüne alırsak (Ekim-Ocak) yavru sezonuna başlama tarihi şubat başı olmalıdır.
Bunun ilk ve en önemli nedeni; ırk kanarya yavrularının uzun tüy dökme (geçiş sezonu) ve hazırlanma dönemidir. Biz kabaca 12 ayı sezonlara ayırırsak;
şubat – Haziran : Yavru sezonu (Yüksek sezon)
Haziran – Ekim : Tüy değişimi (Geçiş sezonu)
Ekim – şubat : Dinlenme-Yarışma (Alçak sezon)
Yetiştiricilikte verim almanın ilk temel yolu kuşların bu sezonları kesintisiz olarak geçirmesidir. Bu 12 ay bir bütün olarak düşünülerek kuşun her sezondaki vücut ihtiyacı göz önüne alınarak desteklenmesi gerekmektedir.
Kuşların niçin vitamine ihtiyacı vardır?
Geleneksel yem karışımları kuş için gerekli olan yapı taşlarının hepsini içinde barındırmaz. Vitaminler ve mineraller yem içinde bulunsa dahi miktarı hep değişkendir ve nem, ışık, ısı yüzünden de etkileri azalmaktadır. Metabolizmanın çalışması sırasında bu vitamin, mineral ve elementlere kesinlikle ihtiyacı vardır. Mesela yavru sezonunda dişilerin yumurtlaması ve yavrulara bakması esnasında ihtiyaç normalden daha fazlalaşır ve aciliyet kazanır. Yavru sezonunda sadece yumurta oluşumu ve pozitif döllenme oranı için değil, yavruların iyi bir iskelet yapısı oluşturup sağlıklı büyümeleri için de bu maddelere ihtiyacı vardır.
Tüy zamanı kuşun yenilenme zamanıdır. Tüyün oluşturulması için metabolizma ekstra bir çalışma içine girer ve bu dönemde yemlerde az miktarda bulunan aminoasitlere ihtiyaç vardır. Bunlar da mama içine konarak kuşa sağlanmalıdır. Bunların dışında, yarışma dönemlerinde oluşan stres yüzünden vücuttaki güç kaybı esnasında bağışıklık sistemi zayıflar, bu da kuşun hastalıklara karşı koyamamasına sebep olur.
Yıl boyunca kuşlarda her dönemde değişik vitaminler ağırlık kazanır. Mesela yavru sezonunda verimi artırmak için E vitaminine daha çok ihtiyaç varken, tüy sezonunda Biotin daha gerekli hale gelir. Bu göz önüne alınarak yıllık ihtiyaca göre program hazırlanmalıdır.
Öneriler – Detaylar
Yaşanan tecrübelerden yola çıkarak sizler için kısa notlar hazırladık, yararlanmanız dileğiyle.
- Kuşların karışık yemlerini iki günde bitirtecekleri kadar koyup, tazeleyin.
- Kuşların sularını en geç iki günde bir, mümkünse her gün tazeleyin.
- Dinlenme-Yarışma döneminde karışık yem ve yumurta maması dönüşümlü olarak verilebilir, bu kuşlara beslenme ritmi, size de vakit kazandırır.
- Grit ayrı bir kapta kuşlara sürekli sunulmalıdır, yoksa kuşlarınız dişsiz kalır.
- Yavru sezonu haricindeki 8–10 saatlik (ötüş ve orman kuşları hariç) yapay ışık Aralık ayından itibaren her hafta 15 dakika arttırılarak şubat ortası kuşlar eşe gelir ve bu tekrarı her yıl uygulayın, göreceksiniz kümesin verimi artacaktır.
- Yıl boyu ısı-ışık-beslenme düzeni kesintisiz ve değiştirilmeden uygulanmalıdır, babanız gelse gece ışığı bir daha açmayın!
- Dönemsel (dinlenme-tüy-yavru) yem katkı ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurarak beslenme takvimi oluşturun.
- İşin püf noktası yılın on iki ayının kendi içindeki ritmine (değişmez düzen) kuşların ve bizim ayak uydurmamızdır.
- Yeşilliğin yararından fazla zararının olabileceğini unutmayın.
- Sık sık fikir değiştirmeyin, bir önerinin (her önerinin değil) sonucunu görünceye kadar sabredin, yetiştiricilik sabır işidir.
- Damızlık kuşlarınızı fazla sayıda değişik kümeslerden toplamayın.
- Tepeli ırklarda (crest, gloster) yeni uçan yavruların (30 günlük) tepelerini kesin, daha rahat hareket ederler. (Gerekirse kaşlarını da)
- Yeni uçan yavrulara çok ince yuvarlak tünekler de koyun, böylece ayak problemlerini en aza indirebilirsiniz.
- Yorkshire kuşlarının tüneklerini sadece tabana yakın karşılıklı olarak koyun; hem duruşlarına katkısı olur, hem gözünüzü okşar.
- Eşlemede zıtların uyumuna dikkat edin, sadece (+) ve (-) birbirini çeker.
- Eğer kuşlarınıza mikrop yedirmek istemiyorsanız yemleri, mamayı ve yem katkılarını güneşten-sıcaktan-nemden uzak tutun.
- Mümkünse yemi ve mamayı günün hep aynı saatinde verin. (Yavru zamanında yumurta maması kesinlikle aynı saatte verilmelidir, daha çok verim alırsınız.)
- Kuş yetiştiriciliği anlatıldığı kadar zor değil, anlatılmadığı kadar basittir.
- Kuşlarınızın kesinlikle soyağacını kaydedin.
- Şampiyonluk sadece kuş satın almakla elde edilmez.
- Bu bir yarışmadır, başkalarının birinciliğinden de mutlu olun, rakipsiz şampiyon olunmaz!
- Düzenli gelişen bir kümeste; kuşlarınızı kızıp kızmadığına bakmadan yan yana koyup eşleştirin.
KAYNAK: AKTİV ÜRÜN KATALOĞU 2005
